Werk en Inkomen

Niet alleen het aantal bijstandsuitkeringen steeg onder invloed van de coronacrisis. In 2020 waren er duizenden Nijmegenaren via een Tozo-uitkering (voor ZZP-ers) voor hun inkomen afhankelijk van uitkeringen van de overheid.
Ook het aantal mensen in de WW nam toe.

Tijdens de coronacrisis zijn er in 2020 en 2021 meerdere tijdelijke overbruggingsregelingen voor zelfstandigen geweest. Met deze TOZO-regelingen (en uiteindelijke de BBZ-light) kregen ZZP-ers steeds voor enkele maanden een basisuitkering voor levensonderhoud.

Figuur: toegekende TOZO-aanvragen in 2020 en 2021

Voor de TOZO-1 regeling zijn ongeveer 3.300 toekenningen gedaan. Bij de latere regelingen was het aantal gebruikers, door strengere toelatingsvoorwaarden, lager. In totaal hebben zo'n 3.600 ZZP-ers op enig moment van minstens één van deze regelingen gebruik gemaakt. Op een totaal van ongeveer 8.400 ZZP-ers (met het ondernemerschap als hoofdbaan) betekent dat dat meer dan 40% van hen een beroep op deze regeling heeft gedaan.

Als mensen hun werk kwijt raken krijgen ze (tijdelijk) een WW-uitkering. Het aantal WW-uitkeringen schommelt dan ook mee met de conjunctuur. In de economische hoogtij rond de eeuwwisseling en 2007 was het WW-percentage het laagst.
Na een piek in het aantal en aandeel WW-uitkeringenin in 2014/2015 liepen de cijfers vanaf 2016 sterk terug. In 2020 volgt een nieuwe omslag: als gevolg van de coronacrisis raakt een aantal mensen hun baan kwijt en doet aanspraak op een WW-uitkering. Een half jaar later is deze stijging ten einde en zet weer daling in. Vooral de krapte op de arbeidsmarkt zal bijdragen aan de daling van het WW-cijfer. Maar ook is mogelijk dat het aflopen van de WW-termijn (na 6 maanden voor een deel van de mensen) hier een rol bij kan spelen.
De ontwikkelingen in Nijmegen en in Nederland laten hetzelfde patroon zien.

Figuur: Aantal WW-uitkeringen als percentage bevolking 15-64. Bron: CBS/UWV.

Kijk je meer in detail naar het aantal WW-uitkeringen in 2020 en 2021 dan zie je het volgende beeld.

Figuur: Aantal WW-uitkeringen in Nijmegen naar leeftijd van de ontvanger. Bron: UWV

In april 2020 stijgt het aantal WW-uitkeringen sterk, vooral onder de jongeren tot 27 jaar. Later zakt het aantal WW-uitkeringen weer,  onder de jongeren heel sterk, maar ook in de andere leeftijdsklassen.
Aan het eind van 2021 is het aantal WW-uitkeringen duidelijk lager dan in het begin van 2020: 2.000 versus 2.600.

In Nijmegen hebben (1-1-2021) 8.400 mensen een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Dit cijfer schommelt al vanaf 2015 rond dit niveau.
Gerelateerd aan de omvang van de bevolkingsgroep 15-64 ligt het percentage arbeidsongeschikten iets onder de 7%. Over het algemeen is in Nijmegen het arbeidsongeschiktheidscijfer iets lager dan in Nederland als geheel. Dat wordt vooral veroorzaakt doordat de Nijmeegse bevolking relatief jong en hoogopgeleid is, wat de kans op arbeidsongeschiktheid verminderd.

Figuur: Aantal arbeidsongeschikten als % van aantal 15-64 jarigen, Nijmegen en Nederland. Bron: CBS en Atlas Sociale Verzekeringen.

Tussen wijken bestaat een grote variatie in de mate waarin huishoudens/personen die daar wonen van uitkeringen afhankelijk zijn. In onderstaande kaart is het aantal personen met uitkeringen (WW, arbeidsongeschiktheid en bijstand) uitgedrukt als percentage van het aantal inwoners in de leeftijdsklasse 15-64.
Voor Nijmegen als geheel geldt dat 14% van deze leeftijdsgroep een uitkering heeft. In drie wijken, Zwanenveld, Meijhorst en Hatert, bedraagt het aantal mensen met een uitkering meer dan een 22% van het aantal personen dat er woont. Daarnaast is ook in een paar andere wijken van Dukenburg en West, Grootstal en Nije Veld het aandeel inwoners met een uitkering hoger dan gemiddeld.
Er is een grote overeenkomst tussen de wijktypering op dit kaartje en de kaart die een beeld geeft van het aandeel lage inkomens per wijk: wijken met veel mensen met een uitkering zijn over het algemeen ook wijken met veel huishoudens met een laag inkomen.

Figuur: Uitkeringen (WW, Pwet, arbeidsongeschiktheid) als % bevolking 15-AOW-leeftijd, juni 2021. Bron: CBS.