Benedenstad

Leefbaarheid en wijkontwikkeling

Bewoners waarderen het woon- en leefklimaat in hun wijk gemiddeld met een rapportcijfer 7,5. Deze waardering tussen ruim voldoende en goed is vergelijkbaar met het gemiddelde in het stadsdeel Nijmegen-Centrum (7,3) en in Nijmegen (7,5).

Wijkmonitoring laat qua wijkontwikkeling een stabiel woon- en leefklimaat zien. Wel met de aantekening dat het rapportcijfer voor de buurt in de lange termijn stabiel is maar de laatste jaren licht gedaald.

Leefbaarometer.nl beoordeelt de leefbaarheid in de wijk in 2020 als goed, sinds 2012 was dat ruim voldoende. Er zijn geen aandachtsgebieden met leefbaarheidsrisico's aangegeven (beeld 2020).

Het grootste deel van de inwoners vindt de buurt waarin men woont het afgelopen jaar stabiel gebleven (61%). Zo’n 15% vindt de buurt vooruitgegaan, 24% zag vooral achteruitgang.

Wijkprofessionals beschrijven een wat kleinere wijk, een gemêleerde populatie van autochtone Nijmegenaren, ouderen tot studenten. De sociale cohesie is wisselend, op sommige plekken kijkt men naar elkaar om, op andere locaties wordt meer langs elkaar heen geleefd.

Positieve ontwikkelingen in de woonomgeving zijn in de ogen van wijkbewoners vooral:

1. meer groenvoorzieningen;
2. verbeteringen in de verkeerssituatie;
3. minder overlast van jongeren of hangjongeren;
4. buurt aantrekkelijker geworden, opgeknapt;
5. positieve effecten coronapandemie.

Negatieve ontwikkelingen in de woonomgeving zijn volgens bewoners vooral:

1. meer geluidsoverlast;
2. meer rotzooi, zwerfvuil of afval;
3. meer overlast hardrijdend verkeer;
4. meer overlast van (hang)jongeren;
5. meer drugsoverlast, junks, dealers;
6. diverse verkeersproblematiek;
7. problematiek afvalbakken en containers, bijplaatsingen afval.

Veel wijkprofessionals vinden dat de wijk de afgelopen 2 jaren achteruit is gegaan. Woon- en leefklimaat staan volgens hen onder druk. De balans tussen de voordelen van binnenstedelijk wonen en nadelen als overlast en krappe openbare ruimte slaat wat heb betreft door naar de negatieve kant. Uitgaans- en drugsoverlast drukken een stempel, en ook problemen tussen huurders onderling. Specifiek is er overlast aan de Waalkade, gerelateerd aan hangjongeren en drugshandel.

Het voorzieningenniveau kenmerkt zich door een uitgebreid aanbod voor dagelijkse boodschappen in de naastgelegen wijk Stadscentrum. Ontmoetingsmogelijkheden zijn er in wijkaccommodaties en diverse horecavestigingen. Ook is er (gecentraliseerd) aanbod aan huisartsen en tandartsen in de wijk. Voor sporten en bewegen is een sporthal in de wijk aanwezig, in de openbare ruimte zijn er diverse sport- en speelplekken, behoorlijk verspreid over de wijk.

De Benedenstad scoort op een aantal veiligheidsaspecten minder gunstig. Deze wijk maakt deel uit van het Nijmeegse stadscentrum, wat bepaalde risico's voor deze wijk met zich meebrengt. Gevallen van inbraken, fietsendiefstal (incl. brom-/snorfietsen), jeugdoverlast of vernieling worden hier veel geregistreerd.
Een relatief grote groep inwoners voelt zich hier (vaak of soms) onveilig in eigen buurt: 28% versus 17% in geheel Nijmegen. Deze mensen geven diverse redenen en oorzaken aan, veel genoemd zijn:
1.   mensen in de buurt die ik vanwege hun gedrag niet vertrouw;
2.   drugsdealers of drugsverslaafden in de buurt;
3.   groepen jongeren op straat in de buurt;
4.   zwervers in de buurt;
5.   de criminaliteit in de buurt.

De langjarige daling van het percentage inwoners dat zich (vaak of soms) onveilig voelt in eigen buurt lijkt niet door te zetten; in 2021 zien we een toename naar een bovengemiddelde 28%.

Verhoudingsgewijs geven veel inwoners jongerenoverlast, overlast van dronken mensen op straat aan. In mindere mate geldt dat voor drugsoverlast en overlast van zwervers en daklozen.

Het inwoneraantal is stabiel tot licht dalend in de periode 2011-2021. De Benedenstad vergrijst: minder kinderen, minder 40-60 jarigen, meer 60-80 jarigen. De leeftijdsopbouw is vooralsnog tamelijk gemiddeld, het aantal kinderen is verhoudingsgewijs laag.

Verkamering speelt een zekere rol, maar het aandeel verkamerde panden is niet heel opvallend. In 2021 heeft een kleine 2% van de adressen hiervoor een vergunning. Mogelijk zijn er ook kamers zonder vergunning. De woningvoorraad bestaat vooral uit etagewoningen (76% in 2021).

Sterktes en aantrekkingskracht

Benedenstad kent veel locatiekwaliteiten: de wijk ligt gunstig ten opzichte van centrumfuncties en beschikt over een heel eigen ruimtelijke en architectonische kwaliteit en een compacte vooroorlogse stedenbouwkundige structuur. De ligging aan de rivier en het nabije uiterwaardengebied dragen bij aan de woonkwaliteit. Het is een hooggewaardeerde woonwijk.

Wijkprofessionals vinden de dynamische woonomgeving aantrekkelijk. Relatief rustig wonen, met groene plekken in openbare ruimte. Ligging dicht bij stadscentrum, (Spiegel-)Waal en Ooijpolder, Waalkade, Valkhof en Hunnerpark.

De woningen liggen hier dan ook goed in de markt. Gemiddeld genomen ligt de waarde hier €31.000,- hoger, vergeleken met soortgelijke woningen in andere delen van Nijmegen. Dit komt bijvoorbeeld door het imago van de wijk of afstand tot het centrum. De waardevergelijking is modelmatig.

Bewoners voelen zich betrokken bij hun wijk:

• Een groot deel van de inwoners is gehecht aan de eigen buurt: 76% (70% in Nijmegen, 2021).
• Een hoog aandeel bewoners (86% versus 78% in Nijmegen als geheel) voelt zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in hun buurt.
• Wijkprofessionals beschrijven een verbondenheid tussen bewoners onderling, een behoorlijk hoge sociale controle en een hechte groep gebruikers van het wijkcentrum.

Een grote groep inwoners (60%) geeft aan dat overlast van omwonenden (bijna) nooit voorkomt in hun buurt (Nijmegen 51% in 2021).

Een groot deel van de bewoners (62%) is tevreden over de parkeergelegenheid in de buurt.

Aandachtspunten

Buurtproblemen die volgens bewoners met voorrang moeten worden opgepakt:

1. rotzooi, zwerfvuil of afval;
2. geluidsoverlast;
3. overlast van (hang)jongeren;
4. overlast van hardrijdend verkeer;
5. drugsoverlast, junks, dealers;
6. de parkeersituatie;
7. parkeeroverlast;
8. overlast, in algemene zin;
9. bepaalde verkeerssituaties;
10. groenvoorzieningen, diverse achterstanden.

Wijkprofessionals merken op dat de aanwezigheid van stedelijke voorzieningen (horecagebieden Waalkade en Commanderie, Lindenberg, musea, Waalhaven, red light district etc.) en de directe nabijheid van het stadscentrum voor aanhoudende druk op de leefbaarheid zorgen. Denk aan uitgaansoverlast, horecaoverlast, koopzondagen, markt, evenementenoverlast en parkeerdruk.

Specifiek benoemen wijkprofessionals overlastsituaties aan de Waalkade, gerelateerd aan hangjongeren en drugshandel.

Ook vragen zij aandacht voor de impact van de (sfeervolle) kinderkopjesbestrating op mensen die slecht ter been zijn. De toegankelijkheid van wijkcentrum en huisartsenpost heeft hier bijvoorbeeld onder te lijden.
Er zijn nogal eens tegengestelde belangen van bewoners rond de openbare ruimte. Vooral als het gaat om parkeerwensen (auto’s en fietsen) versus behoefte aan meer groen en ander gebruik van de openbare ruimte.
Relatief veel inwoners signaleren overlast van groepen jongeren in de buurt. Zo'n 22% geeft aan dat overlast van groepen jongeren vaak voorkomt (Nijmegen 13% in 2021). Wijkprofessionals beschrijven jeugd die na het stappen door de benedenstad trekt met als gevolg vernielingen en geluidsoverlast.

Een deel van de bevolking is economisch kwetsbaar door een laag inkomen en/of uitkeringsafhankelijkheid: 21% van de huishoudens heeft een inkomen tot 110% sociaal minimum (Nijmegen: 15,5% in 2019). De laatste jaren neemt dit wel af.

Volgens wijkprofessionals is de instroom van meer kwetsbare bewoners in met name de kleine en goedkope woningen een aandachtspunt. Het is voor hen belangrijk dat de balans op orde blijft tussen  zorgvragers, snel wisselende studenten en 'reguliere' bewoners.

De meeste inwoners zijn tevreden met groenvoorzieningen in de buurt, maar in deze wijk zien we een wat hoger aandeel ontevredenen (21% in 2021). Deze mensen geven diverse redenen en oorzaken aan, veel genoemd zijn:

1. Ontevreden over onderhoud groen;
2. Er ligt te veel rommel tussen het groen;
3. Te weinig groen.

In de openbare ruimte zijn er volgens bewoners diverse aandachtspunten:

• Meer dan de helft van de inwoners vindt de wegen in de buurt hier goed onderhouden, maar een verhoudingsgewijs wat hogere 29% ziet op dit vlak problemen (Nijmegen 23% in 2021).
• De meeste bewoners vinden de straatverlichting in orde (65%), maar een groep van 19% ziet hierin problemen (Nijmegen: 8% in 2021).
• Een meerderheid van de inwoners vindt de buurt voldoende schoon (55%), maar een groep van 39% ziet problemen op dit vlak (in Nijmegen is dat 27% in 2021).
• Veel bewoners merken bekladding van muren en gebouwen op.
• Relatief veel inwoners ervaren parkeeroverlast in de buurt, echt een aandachtspunt.
• Relatief veel inwoners ervaren geluidsoverlast door verkeer.

In deze wijk geven veel huishoudens aan vaak geluidsoverlast te ervaren. Meest genoemde redenen voor geluidshinder zijn:

1. buren, mensen in de buurt;
2. wegverkeer;
3. groepen jongeren die op straat rondhangen.

Hinder van stank of vieze lucht  is ook een thema. Meest genoemde redenen voor stankhinder zijn riolering en Gft-containers of afvalzakken.