Zwanenveld

Leefbaarheid en wijkontwikkeling

Bewoners waarderen het woon- en leefklimaat in hun wijk gemiddeld met een rapportcijfer 7,0. Deze ruime voldoende is vergelijkbaar met het gemiddelde in stadsdeel Dukenburg (7,1) en duidelijk lager dan de gemiddelde waardering in Nijmegen (7,5). Het rapportcijfer voor de buurt schommelde in de lange termijn enigszins, en is de laatste jaren stabiel.

Wijkmonitoring laat negatieve aandachtspunten in de wijkontwikkeling van de laatste jaren zien. Bewoners zijn kritisch, een grote groep geeft aan dat de buurt achteruit gaat. De ontwikkeling van de marktwaarde van woningen blijft achter. Leefbaarometer ziet leefbaarheidsrisico's toenemen. Het veiligheidsbeeld (veiligheidsgevoel, geregistreerde incidenten) ontwikkelt zich minder gunstig.

Leefbaarometer.nl beoordeelt de leefbaarheid in de wijk in 2020 als onvoldoende, ook in eerdere jaren is de leefbaarheidssituatie laag ingeschat. Een substantieel deel van de wijk is als aandachtsgebied met leefbaarheidsrisico's aangegeven (beeld 2020).

Een relatief hoog aandeel van 43% vindt de buurt waarin men woont het afgelopen jaar achteruitgegaan. De grootste groep vond de wijk stabiel (49%), een kleiner deel zag vooral vooruitgang (9%).

Negatieve ontwikkelingen in de woonomgeving zijn in de ogen van wijkbewoners vooral:

1. meer rotzooi, zwerfvuil of afval;
2. verslechtering van groenvoorzieningen, algemeen beeld en onderhoud;
3. meer geluidsoverlast;
4. minder of te weinig parkeerplaatsen;
5. algemeen veiligheidsbeeld;
6. meer overlast van (hang)jongeren;
7. meer overlast hardrijdend verkeer.

Positieve ontwikkelingen in de woonomgeving zijn volgens bewoners vooral:

1. parkeren, diverse verbeteringen;
2. straatverlichting beter;
3. onderhoudstoestand woningen verbeterd;
4. meer of betere winkels;
5. beter onderhoud groenvoorzieningen;
6. wijk gaat beter op de woningmarkt.

Kenmerkend voor het voorzieningenaanbod:

• In Zwanenveld is een stadsdeelcentrum aanwezig met enkele grotere en kleinere supermarkten en diverse winkels voor dagelijkse producten en drogisterijartikelen/uiterlijke verzorging.
• De wijk kent met meerdere horecavestigingen en een wijkaccommodatie, allen vooral noordelijk gelegen, diverse ontmoetingsmogelijkheden.
• Het aanbod aan huisartsen, tandartsen of fysiotherapie is beperkt.
• Zwanenveld kent in de vorm van een gymzaal en sportvereniging centraal gelegen sportvoorzieningen. In de openbare ruimte zijn er diverse sport- en speelplekken, behoorlijk verspreid over de wijk.

Een relatief grote groep inwoners voelt zich hier (vaak of soms) onveilig in eigen buurt: 29% versus 17% in geheel Nijmegen. Deze mensen geven diverse redenen en oorzaken aan, veel genoemd zijn:

• mensen in de buurt die ik vanwege hun gedrag niet vertrouw;
• drugsdealers en/of drugsverslaafden in de buurt;
• groepen jongeren op straat in de buurt;
• donkere, slecht verlichte plaatsen in de buurt;
• stille, afgelegen plaatsen in de buurt.

De veiligheidssituatie in deze wijk is minder gunstig dan in andere delen van Nijmegen. Auto-inbraak, fietsendiefstal (incl. brom-/snorfietsen), bedreiging/mishandeling en vernielingen komen relatief vaak voor.  Voor een deel ligt de oorzaak bij de sterke economische- en ontmoetingsfunctie (winkelcentrum en station) van de wijk voor andere delen van Nijmegen.

Het aantal inwoners loopt licht terug in de periode 2011-2021. Alle leeftijdsklassen tot 60 jaar laten een daling zien, en in de leeftijdsgroepen boven de 60 is een stijging te zien.

Sterktes en aantrekkingskracht

In zijn algemeenheid zijn de Dukenburgse wijken ruim en groen van opzet, liggen in een aantrekkelijke omgeving en de woningen zijn er betaalbaar. De Dukenburger is trots op het open karakter van de wijken, de rust, het groen en de ruimte. De groene openbare ruimte met bomen, water en bosschages is aantrekkelijk. Al bij het ontwerp werd de recreatieve waarde van de omgeving als voordeel van de uitbreidingslocatie Dukenburg genoemd.

De nabijheid van winkelcentrum Dukenburg, bus- en treinstation en het Geologenpark zijn belangrijke pluspunten. De wijk profiteert van een behoorlijke mate aan groen en andere voorzieningen.

Een groot deel van de inwoners is gehecht aan de eigen buurt: 51,8% (70% in Nijmegen, 2021). Maar er is hier ook een groep (35,8%) die niet aan de buurt is gehecht. Wijkprofessionals geven aan dat Zwanenveld veel tegenstellingen in zich heeft. De wijk heeft vaak een slecht imago maar ze horen voortdurend dat mensen er heel prettig wonen. In sommige gebieden staat het woon- en leefklimaat onder druk en in andere gebieden is dat heel goed te noemen. In bepaalde gebieden zijn bewoners heel actief en betrokken, terwijl en ook gebieden zijn waar mensen de overheid en elkaar niet vertrouwen.

Veel onderlinge binding op straatniveau en kleine initiatieven in bepaalde gebieden. Bijvoorbeeld openbare ruimte-projecten 63e straat, initiatiefrijke bewoners t.a.v. de ‘geologenstrook’.

Toekomstige projecten geven kansen om een aantal problemen in de wijk aan te pakken: woningrenovaties, verduurzaming, aansluiting op warmtenet en de modernisering winkelcentrum.

Aandachtspunten

Buurtproblemen die volgens bewoners met voorrang moeten worden opgepakt:
1.   rotzooi, zwerfvuil of afval;
2.   onderhoud groenvoorzieningen;
3.   gebrekkig onderhoud of slechte staat trottoirs en wandelpaden;
4.   geluidsoverlast;
5.   tekort aan parkeerplaatsen;
6.   gebrekkig onderhoud of slechte staat van wegen;
7.   de parkeersituatie;
8.   inzet van politie en toezichthouders (te weinig, verkeerd);
9.   criminaliteit, geweld, onveiligheid;
10.   buurt niet schoon en netjes.

De sociale samenhang laat volgens bewoners te wensen over. Het elkaar kennen, met elkaar omgaan, de saamhorigheid en de mate waarin mensen zich thuis voelen bij anderen in de buurt worden lager beoordeeld dan elders (2021). Bewoners zetten zich ook relatief weinig in voor de buurt.

Er wonen hier veel Nijmegenaren van niet-westerse afkomst. Ongeveer een derde van de inwoners (29%) vindt het samenleven van diverse etnische groepen goed gaan, 10% geeft aan dat hier niet goed gaat en 48% is neutraal hierin (in Nijmegen is dat respectievelijk 46%, 9% en 32% in 2021).

Een duidelijke meerderheid van de inwoners vindt de buurt voldoende schoon (56%), maar een groep van 37% ziet problemen op dit vlak (in Nijmegen is dat 25% in 2019). Bewoners merken veel bekladding van muren en gebouwen op. Ook hebben veel bewoners hebben hier overlast van hondenpoep (49% versus 27% in Nijmegen in 2021). Vernielingen zijn volgens bewoners een probleem. Bijna 14% vindt dat er veel wordt vernield in de buurt (Nijmegen: 9% in 2021).

Overlastsituaties komen hier wat vaker voor. Zo'n 61% van de inwoners geeft aan dat overlast van groepen jongeren vaak of soms voorkomt (Nijmegen 50% in 2021). Wijkprofessionals geven aan dat de jeugdsituatie rond winkelcentrum en station niet best is voor de beeldvorming.
Bewoners zijn verhoudingsgewijs niet zo tevreden over voorzieningen om elkaar te ontmoeten voor jongeren en voor kinderen.

Een kleine meerderheid van de inwoners (42%) vindt de wegen in de buurt hier goed onderhouden, maar een verhoudingsgewijs hoge 37% ziet op dit vlak problemen (Nijmegen 17% in 2021).

Een groep van de inwoners vindt de buurt voldoende schoon (49%), maar een groep van 50% ziet problemen op dit vlak (in Nijmegen is dat 27% in 2021).

Stankoverlast is hier enigszins een thema. Op 8% van de adressen wordt vaak stankoverlast ervaren (Nijmegen: 4%). Vooral van honden of katten (poep of plas) en stank open haarden of kachels.

Parkeeroverlast is volgens bewoners een aandachtspunt.

Een behoorlijk deel van de inwoners is en blijft maatschappelijk kwetsbaar:

• Er wonen relatief veel laagopgeleiden 44% in 2019 versus 22% in Nijmegen. Dit is de afgelopen jaren toegenomen.
• De wijk kent relatief veel inwoners uit de laagste welstandsklasse.
• 23,8% van de huishoudens heeft een inkomen tot 110% sociaal minimum (Nijmegen: 15,5% in 2021)
• De uitkeringsafhankelijkheid volgens de Participatiewet (12,3% versus 6,6% in Nijmegen in 2021)
• Relatief veel kwetsbare huishoudens: 6,7% van de huishoudens doet een beroep op minimaal 5 ondersteuningsregelingen (inkomen, zorg, welzijn).

Zwanenveld heeft te maken met instroom van kwetsbare huishoudens, zo’n 9% van de zich vestigende personen is sterk van maatschappelijke ondersteuning afhankelijk (beeld 2017).

De woningen liggen hier wat minder goed in de markt, tegelijkertijd zijn deze meer betaalbaar. De waarde ligt gemiddeld €15.000,- lager dan bij soortgelijke woningen in andere delen van Nijmegen. Dit komt bijvoorbeeld door het imago van de wijk of afstand tot het centrum. De waardevergelijking is modelmatig.

Volgens de wijkprofessionals zijn de maisonnettes in deze wijk aan een opknapbeurt toe.