Cultuur en Cultureel Erfgoed

• De Burgerpeiling 2019 liet zien dat 70% van de Nijmegenaren (16+) 1 of meer gesubsidieerde podia bezocht (67% in 2015). Het percentage Nijmegenaren dat Doornroosje bezocht, was flink gestegen. Ook het bereik van de Stadsschouwburg en De Vereeniging was toegenomen.
• Na een periode van flinke stijging van het bezoek aan podiumvoorstellingen in Nijmegen tot 429.000 in 2019, volgde in 2020 en 2021 een enorme daling ten gevolge van de coronacrisis (93.000 bezoeken in 2021).
• Ook het filmbezoek in Nijmegen had - na een periode flinke stijging (958.000 filmbezoeken in 2019) - te leiden onder de coronacrisis. In 2020 waren er in totaal 445.000 filmbezoeken.
• In 2021 bedroeg het aantal filmbezoeken in LUX circa 85.000, versus ruim 250.000 in 2019.
• Na een jarenlange daling steeg het percentage Nijmegenaren (16+) dat regelmatig een bezoek brengt aan de bibliotheek van 17% in 2015 naar 20% in 2019. Het jaarlijks aantal uitleningen per inwoner was in de jaren voor 2020 stabiel. Daarna daalde het aantal uitleningen door de coronacrisis (in 2021 32% lager dan in 2019). Ook het aantal leden nam af (in 2021 8% lager dan in 2019), vooral onder volwassen.
• In 2020 en 2021 leidde de coronacrisis tot een flinke daling van  het aantal bezoeken aan Museum Het Valkhof en De Bastei (in 2021 44% lager dan in 2019).

Het aantal bezoeken aan de gesubsidieerde podia in Nijmegen steeg van 562.000 in 2015 naar 681.500 in 2019. Het ging om circa 429.000 bezoeken aan podiumvoorstellingen plus circa 253.000 bezoeken aan filmvoorstellingen in LUX. In Nijmegen nam het aantal bezoeken aan podiumvoorstellingen in de periode 2015-2019 met 20% toe; landelijk was die groei lager (+7%).
In 2020 en 2021 volgt een enorme daling door de coronacrisis, waarin de podia een groot deel van het jaar gesloten dan wel voor beperkte aantallen bezoekers per voorstelling open waren. Het aantal bezoeken aan podiumvoorstellingen is gedaald naar 93.000 in 2021 (-78% ten opzichte van 2019) en het aantal filmbezoeken in LUX is gedaald naar circa 85.000 (-66% ten opzichte van 2021).

Figuur: Aantal voorstellingenbezoeken in gesubsidieerde podia. Bron: gegevens van podia.

Tot het coronajaar 2020 zagen we bij de afzonderlijke podia de volgende ontwikkelingen:

• In 2018 en 2019 trok de Stadsschouwburg circa 109.000 bezoekers. Dat is meer dan in de jaren daarvoor. Ook vonden er in 2018 en 2019 meer voorstellingen plaats dan in de jaren daarvoor.
• In 2019 trok de Vereeniging circa 69.000 bezoekers. Dat is meer dan in de jaren daarvoor. Ook waren er in 2019 meer optredens dan in de jaren daarvoor.
• In 2019 trokken de voorstellingen bij het Lindenberg Theater circa 37.500 bezoekers. Dat was in de buurt van het gemiddelde voor de jaren 2015 t/m 2019.
• In 2019 trok Doornroosje circa 156.000 bezoekers. Dat is wat meer dan in de jaren daarvoor. Doornroosje is sinds 2008 betrokken bij de programmering van Merleyn, maar Merleyn hoort niet bij de gesubsideerde podia. In 2019 trok Merleyn circa 28.000 bezoekers. Dat ligt in de buurt van het gemiddelde voor de afgelopen vijf jaar. Doornroosje zet zich verder in voor activiteiten op buitenlocaties (onder meer Openluchttheater de Goffert, Valkhof Festival, Bevrijdingsfestival en FortaRock) en werkt samen met andere podia (onder meer grootschalige concerten in samenwerking met de Stadsschouwburg en De Vereeniging en de Stevenskerk Live concerten tijdens de Vierdaagsefeesten). Het totaalaantal bezoeken voor alle activiteiten, waar Doornroosje bij betrokken was, lag in 2019 op circa 358.000.
• In 2019 trokken de optredens in het Openluchttheater de Goffert circa 32.000 bezoekers. Net als in 2018 was het aantal bezoekers een stuk hoger dan in de jaren daarvoor.
• In 2019 trokken de podiumvoorstellingen en debatten in LUX circa 24.000 bezoekers. Dat is wat minder dan gemiddeld in de afgelopen vijf jaar. Het aantal filmbezoekers in LUX steeg in 2019 naar een recordhoogte (circa 253.000).

De onderstaande figuur laat zien hoe het aantal bezoeken bij de verschillende podia vanaf 2020 fors daalde.

Figuur: Aantal voorstellingenbezoeken aan gesubsidieerde podia, per podium. Bron: gegevens van podia.

De Burgerpeiling 2019 liet zien dat 70% van de Nijmegenaren 1 of meer gesubsidieerde podia bezocht, versus 67% in 2015. Vooral het bereik van Doornroosje steeg flink: 35% van de Nijmegenaren gaf in 2019 aan Doornroosje te bezoeken, tegenover een 25% in 2015. Ook het bereik van de Stadsschouwburg en De Vereeniging steeg in die periode.

Figuur: Bereik gesubsidieerde podia onder volwassen Nijmegenaren. Bron: Burgerpeiling, O&S.

• LUX trekt uit alle leeftijdscategorieën vanaf 16 jaar veel bezoekers (Burgerpeiling 2019). De gemiddelde leeftijd van de Nijmegenaren (16+) die LUX bezoeken is gestegen van 42 in 2015 naar 44 in 2019.
• Ook de Stadsschouwburg trekt bezoekers uit alle leeftijdscategorieën. De gemiddelde leeftijd van de Nijmegenaren (16+) die de Stadsschouwburg bezoeken is ongeveer gelijk gebleven (45).
• Het bereik van De Vereeniging is het hoogst in de leeftijdscategorie 50-74-jarigen, gevolgd door de 30-49-jarigen. De gemiddelde leeftijd van de Nijmegenaren (16+) die De Vereeniging bezoeken is ongeveer gelijk gebleven (48).
• Het bereik van Doornroosje is het hoogst in de leeftijdscategorie 25-34-jarigen, gevolgd door de 16-24-jarigen en de 35-49-jarigen. De gemiddelde leeftijd van de Nijmegenaren (16+) die Doornroosje bezoeken is gestegen van 33 in 2015 naar 36 jaar in 2019.
• Het bereik van het Lindenberg Theater is het hoogst in de leeftijdscategorieën tussen de 25 en 64 jaar. De gemiddelde leeftijd van de Nijmegenaren (16+) die het Lindenberg Theater bezoeken is gedaald van 46 in 2015 naar 43 in 2019.

Voor alle podia geldt dat ze relatief weinig laagopgeleide Nijmegenaren bereiken. De Stadsschouwburg heeft het hoogste bereik onder die laagopgeleide Nijmegenaren (21% van de laagopgeleiden bezoekt de Stadsschouwburg).

Het totaalaantal filmbezoeken in Nijmegen (filmtheater en bioscopen) nam in de periode 2015-2019 flink toe: van 419.000 in 2015 (waarvan 204.000 in LUX) naar 958.000 in 2019 (waarvan 253.000 in LUX). In december 2015 ging in Nijmegen-Noord een nieuwe bioscoop open met een grote capaciteit (circa 1.900 bioscoopstoelen van de in totaal circa 3.500 bioscoopstoelen in Nijmegen in 2019). Het aantal filmbezoeken per inwoner steeg daarna van 2,5 in 2015 naar 5,4 in 2019. Die 5,4 is, in tegenstelling tot de jaren voor 2018, hoger dan het gemiddelde voor de benchmarksteden (4,7 per inwoner). Ook het aantal bioscoopstoelen per inwoner is sinds de opening van de bioscoop in Nijmegen-Noord wat hoger is dan in de benchmarksteden (bijna 20 per 1.000 inwoners versus gemiddeld 18,5 voor de benchmarksteden).
Hierbij aansluitend laat de Burgerpeiling 2019 zien dat het percentage Nijmegenaren (16+), dat in Nijmegen filmvoorstellingen bezoekt, gestegen is van 63% naar 70%. Die stijging van het bereik geldt voor alle opleidingsniveaus.
Ook landelijk bleef het bioscoopbezoek tot 2020 groeien (van 34,2 miljoen bezoeken in 2016 naar 38 miljoen in 2019); 2019 was het beste jaar qua bezoek sinds 1964.

In 2020 zorgt de coronapandemie voor een forse daling van het totaal aantal filmbezoeken Het totaal aantal filmbezoeken in Nijmegen komt in 2020 uit op 445.000 (-54% t.o.v. 2019).
Ook in LUX halveerde in 2020 het aantal filmbezoeken, gevolgd door een nog verder daling naar circa 85.000 in 2021 (versus 253.000 in 2019).

Na een langere periode van daling nam het totaalaantal uitleningen bij de bibliotheek in Nijmegen na 2014 weer toe: van 1.151.000 in 2014 naar 1.252.000 in 2019. Ook de Nijmeegse bevolking groeide; het aantal uitleningen per inwoner was de laatste jaren vrij stabiel (ruim 5 per inwoner, exclusief verlengingen).
De stijging van het aantal uitleningen had onder meer te maken met de stijging van het aantal uitleningen via Bibliotheek op school. In 2019 verliep 11% van alle uitleningen via Bibliotheek op school. Het gaat om een landelijk concept, waarbij bibliotheken samenwerken met basisscholen. Doel is het stimuleren van leesplezier en mediawijsheid (slim informatie kunnen zoeken). Bibliotheek op school biedt een combinatie van een collectie boeken met voor elke leerling wat wils en een digitaal leerlingportaal waar ze leeservaringen kunnen uitwisselen en toegang hebben tot de hele collectie.
Bij de hoofdvestiging in de binnenstad (Mariënburg) en de twee vestigingen in Nijmegen-Noord (Oosterhout en Lent; sterke groei aantal inwoners) nam het aantal uitleningen de laatste jaren, tot 2019, toe. Bij de vestigingen Hatert, Zwanenveld en Muntweg is het aantal uitleningen al langere tijd aan het dalen. Minder dan een half procent van alle uitleningen in 2019 (0,4%) vond bij vestiging De Biezantijn plaats.

Vanaf 2020 loopt het aantal uitleningen door de coronacrisis terug naar iets meer dan 1 miljoen in 2020 en 855.542 in 2021 (-32% ten opzichte van 2019). Ook het aantal leden nam wat af, van bijna 40.000 in 2019 naar 36.758 in 2021 (-8%). Het aantal jeugdleden nam ten opzichte van 2019 met ruim 500 af tot ruim 21.880 in 2021 (= 75% van alle inwoners tot 18 jaar). Het aantal volwassen leden is veel sterker afgenomen, met ruim 2.600 ten opzichte van 2019 tot 14.878 in 2021 (= 10% van alle volwassen inwoners). We hebben geen cijfers over welk deel van de leden ook werkelijk gebruik maakt van de bibliotheek.
In 2020 was het percentage bibliotheekleden onder de jeugd in Nijmegen hoger dan landelijk (75% in Nijmegen versus 66% in Nederland). En dat geldt ook voor het percentage bibliotheekleden onder de volwassenen (11,6% in Nijmegen versus 9% in Nederland).

Via onze Burgerpeiling hebben we zicht op de ontwikkeling van het gebruik van de bibliotheek onder de Nijmegenaren vanaf 16 jaar. Na een langjarige dalende trend zagen we in 2019 een lichte stijging van het bereik van de bibliotheek; 20% van de Nijmegenaren (16+) maakte maandelijks of wekelijks gebruik van de bibliotheek, versus 17% in 2015; 15% deed dat minder vaak, versus 17% in 2015. Het percentage volwassen dat gebruikmaakt van de bibliotheek is groter dan het percentage volwassenen dat lid is van de bibliotheek. Daarbij moet bedacht worden dat in de bibliotheek ook allerlei activiteiten plaatsvinden (onder meer activiteiten gericht op de bestrijding van laaggeletterdheid, activiteiten gericht op de ontwikkeling van digitale vaardigheden en diverse activiteiten op maatschappelijk en cultureel vlak).

Na de stijging van het bezoek aan Museum Het Valkhof in 2018 tot boven de honderdduizend (108.000) door de publiekstrekker “Ik, Maria van Gelre”, volgde in 2019 een daling naar circa 71.000 bezoekers. Door de coronacrisis bleef het aantal bezoekers in 2020 en 2021 steken op 38.000 respectievelijk 47.000. Het recordjaar is 2007 (bijna 160.000 bezoekers), waarin de veel bezochte Herculaneum tentoonstelling plaatsvond. Het bereik van Museum Het Valkhof onder Nijmegenaren (16+) is het hoogst onder de 65-74-jarigen, gevolgd door de 75-plussers en de 50-64-jarigen. De gemiddelde leeftijd van de Nijmegenaren (16+) die Museum Het Valkhof bezoeken is sinds 2015 weinig veranderd: 52 jaar.
In mei 2018 is het nieuwe museum De Bastei, centrum voor natuur en cultuurhistorie, geopend. In 2019 werd dit museum door circa 52.000 mensen bezocht. Na de start van de coronapandemie daalde dit aantal tot circa 21.500 in 2021. De oude musea, die nu in De Bastei zijn ondergebracht (de Stratemakerstoren en het Natuurmuseum), trokken de laatste periode van hun bestaan jaarlijks gezamenlijk tussen de 20.000 en 25.000 bezoekers.

De Lindenberg biedt cursussen op het gebied van muziek, dans, theater, beeldende en technologische kunst en schrijven. Door het stilleggen van cursussen als gevolg van de coronacrisis daalde het aantal cursisten van bijna 4.300 in 2020 naar circa 2.800 in 2021. De Lindenberg biedt ook veel cultuureducatieprogramma’s en -activiteiten op scholen. Daarbij werd in 2021 samengewerkt met 43 Nijmeegse scholen.